Yasser FathyÖzet:
- Rabia Meydanı’ndaki oturma eylemlerinin dağıtılması, Müslüman Kardeşler cemaati için büyük bir şok oldu; bu durum özellikle teşkilatın lider kadrosundan ve sembol isimlerden birçoğunun tutuklanmasının ardından cemaatin liderlik yapısı üzerinde olumsuz bir etki bıraktı. Ancak teşkilat acziyete düşmedi veya çökmedi; -kendiliğinden ve merkezi olmayan bir şekilde- gösterileri ve protestoları, Şubat 2014’te örgütsel meşruiyete sahip bir liderlik olarak “Yüksek İdare Komitesi” kurulana kadar yönlendirebildi.
- 2014 Ağustos’unda “Özel Eylem Seçeneği”, yani gösterileri korumak ve polis ile idari makamları şaşırtıp sekteye uğratmak için -sadece ve sadece belirli durumlarda hedef alma vurgusuyla- şiddetin sistematik olarak kullanımı kararı alındı. Bu planın ve öncesindeki Altı Aylık Plan’ın hedefi, siyasi sahneyi değiştirmek için çalışmak ve demokratik gidişata geri dönüş ufkunu açacak şekilde dışlama ve şiddet baskısını hafifletmekti.
- 2014 yılı sonunda cemaatin nasıl yönetileceği ve stratejisi konusunda İrşat Bürosu üyeleri arasında bazı ihtilaflar baş gösterdi; ancak bu ihtilaflar başlangıçta bölücü bir nitelik taşımıyordu, ta ki örgütsel mekanizmalara ve bu mekanizmaları yönlendiren üst mercilere sirayet edene kadar.
- 2015 Mayıs’ında Genel Mürşit Vekili Dr. Mahmut İzzet’in, Dr. Muhammed Kemal başkanlığındaki Yüksek İdare Komitesini ilga kararını yayımlaması üzerine Müslüman Kardeşler içinde alenen bir çatışma patlak verdi. Dr. Muhammed Kemal, bu kararı, yetkisi olmayanlarca yayımlandığı için reddetti. Karar, içişleri bakanlığına Mecdi Abdülğaffar’ın tayin edilmesiyle güvenlik güçlerinin saldırılarını arttırdığı bir döneme denk düştü.
- İhtilaflar güvensizlik, yoldan sapma suçlaması ve örgütün üst idari mekanizmasının kararsızlığı yüzünden tırmandı. Eski/yaşlı ekip, teşkilatta meşru en üst otoriteyi içeride Genel Mürşit Vekili Dr. Mahmut İzzet ve dışarıda Yurtdışındaki Mısırlılar Derneği başkanı İbrahim Münir Hoca olarak görüyor ve bu nedenle onun kararını anlayışla karşılayıp kabul ediyordu. Diğer taraf ise ilk adımı, Müslüman Kardeşler’in çoğunluğunun hükmüne başvurmak ve seçimlere gitmek olarak görüyor ve bu seçimlerin cemaat içinde üst otoriteye sahip liderliği belirleyebileceğini savunuyordu. Bu iki bakış açısının bir orta noktada buluşması imkânsızdı.
- 2015 Aralık’ında Dr. Mahmut İzzet’in kararını uygulamaktan sorumlu Yüksek İdare Komitesi başkanı Dr. Muhammed Abdurrahman tarafından, ikinci Yüksek İdare Komitesini feshetme ve Dr. Muhammed Kemal idaresine yakın adamlar hakkında soruşturma ve el çektirme işlemlerini başlama kararı duyuruldu. Aynı zamanda Yurtdışındaki Mısırlılar Derneği Londra şubesi Dr. Mahmut İzzet’in yönetimi altında, cemaat sözcüsü olan Muhammed Muntasır’ın görevden alındığını ve yerine Talat Fehmi’nin atandığını ilan etti. Ardından cemaati temsil eden yeni resmi internet sitesi ve sosyal medya sayfalarının açıldığı bildirildi.
- Eski liderlik ile seçilmiş yeni liderlik arasındaki ihtilafın şiddetini arttıran ve kontrol altına alınmasını zorlaştıran üç faktör bulunuyor: (i) somut herhangi bir siyasi hedefi gerçekleştirme noktasında yeni stratejiler denemekten acziyet, (ii) cemaatin lider kadrosunun kah tutuklamalarla kah tasfiyelerle kah yurtdışına gitmek zorunda bırakılarak zayıflamasına yol açan, daha evvel eşi benzeri görülmemiş güvenlik baskılarının arttırılması, (iii) planlama ve değerlendirme konusunda stratejik bir vizyonun olmaması ve prosedürel ve operasyonel boyutla yetinme.