SUUDİ ARABİSTAN

Suudi Arabistan ve İran Karşılıklı Olarak Büyükelçi Atadı

İran ve Suudi Arabistan, diplomatik ilişkilerde 7 yıl süren bir aradan sonra karşılıklı olarak birbirlerine büyükelçi atadılar. Riyad ve Tahran arasında Çin’in arabuluculuğuyla diplomatik ilişkiler yeniden canlanmıştı. Sonuç olarak iki ülkenin büyükelçileri Riyad ve Tahran’a ulaştı. Mart 2023’te Çin, ABD’nin bölgedeki nüfuzunun azalması ve çok kutuplu bir küresel düzenin ortaya çıkması gibi tartışmalarının ortasında, Pekin’de Suudi Arabistan ile Riyad arasında bir uzlaşıya aracılık etti.

TÜRKİYE

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Putin ile Soçi’de Görüştü

Pazartesi günü Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Soçi’yi ziyaret etti ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin ile görüştü. Taraflar arasındaki görüşmelerin odak noktası, Rusya’nın Temmuz 2023’te tek taraflı olarak geri çekildiği tahıl anlaşmasının yeniden canlandırılmasıydı. Birleşmiş Milletler (BM), hayati önem taşıyan tahıl anlaşmasının yeniden etkinleştirilmesi için güncellenmiş bir teklif hazırladı. Putin, Cumhurbaşkanı Erdoğan’la düzenlediği basın toplantısında, tahıl anlaşmasının ancak Rusya’nın taleplerinin Batı tarafından karşılanması durumunda devreye gireceğini belirtti. Putin, anlaşmanın yeniden canlandırılması için Batı’nın Rusya’ya yönelik yaptırımlarının kaldırılması gerektiğini de sözlerine ekledi. Moskova, BM ile yapılan anlaşma vasıtasıyla gönderilen tahılların ihtiyaç sahibi Afrika ülkelerine büyük oranda varmadığını iddia etmek suretiyle Batı’yı uzunca bir süredir eleştiriyordu. Moskova’ya göre tahılların büyük bir kısmı fakir Afrika ülkeleri yerine zengin Avrupa ülkelerine gönderildi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Ankara, Afrika’nın bazı fakir ülkelerine tahıl göndermek için ne gerekiyorsa yapmaya hazır’ dedi. Bunlara ek olarak Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye ile Rusya arasındaki ticaret hacmini 100 milyar dolara çıkarmak için emin adımlarla ilerlediklerini de belirtti. Son olarak Erdoğan, Sinop Nükleer Santrali için atılması gereken adımları Rus mevkidaşı Putin ile görüştüğünü belirtti.

SURİYE

SDG, Deyrizor’daki Aşiret Gerginliğini Kontrol Etmekte Zorlanıyor

YPG liderliğindeki Suriye Demokratik Güçleri (SDG), ülkedeki Arap yoğunluklu Deyrizor bölgesindeki gerilimi kontrol etmekte zorlanıyor. SDG ile Deyrizor Askeri Meclisi lideri Ebu Havle arasında haftalar boyunca süren gerilimin ardından SDG, askeri meclis liderini tutukladı. Bu gelişmenin ardından SDG ile yapının baskısı altında olduğunu iddia eden Deyrizor’daki Arap aşiretleri arasında çatışmalar yaşandı. Şiddetli çatışmalarda aralarında sivillerin de bulunduğu onlarca kişi hayatını kaybetti. Ayrıca SDG, aşiret güçleri tarafından bazı bölgelerden çıkarıldı. Söz konusu gelişmelerin ardından ABD’li yetkililer, İstanbul’da Suriyeli muhalif temsilcilerle bir araya geldi. Bunun yanı sıra ABD’li yetkililer ile Arap aşiretlerinin temsilcileri arasında Suriye’de bir toplantı da gerçekleştirildi. Ancak Arap aşiretlerinin talepleri şu ana kadar olumlu bir şekilde karşılanmadı. Dolayısıyla taraflardan bir ateşkes ilanı gelmedi.

Süveyde’de Protestolar Devam Ediyor

Suriye’nin Dürzi yoğunluklu Süveyde bölgesi, Suriye rejimine karşı protestolar düzenlemeye devam ediyor. Ülkede kötüleşen yaşam standartları nedeniyle düzenlenen protestolar üçüncü haftasına girdi. Her ne kadar Süveyde halkı ülkede patlak veren savaşta bir taraf olmaktan büyük ölçüde kaçınsa da akaryakıt fiyatlarındaki artışlar ve giderek kötüleşen yaşam koşulları, protestocuları sokaklara döktü. Gösterilerde Arap Baharı’nın meşhur ‘Halk rejimin devrilmesini istiyor’ sloganları atıldı.

İSRAİL

Eli Cohen, Bahreyn’de Büyükelçilik Açmak Üzere Ülkeye Geldi

İsrail, ilişkilerin normalleşmesinden üç yıl sonra pazartesi günü Bahreyn’deki büyükelçiliğini resmen açtı. İsrail Dışişleri Bakanı Eli Cohen, iş adamları ve hükümet yetkililerinden oluşan bir heyetin de yer aldığı Bahreyn ziyareti sırasında diplomatik misyonun açılış törenine katıldı.

Cohen tören sırasında şunları söyledi: “(Bahreyn) Dışişleri Bakanı ve ben, direkt uçuş sayısını, turizmi, ticaret ve yatırım hacmini artırmak için birlikte çalışmamız gerektiği konusunda anlaştık.”

Bahreyn Dışişleri Bakanı Abdullatif bin Raşid Al-Zayani ise şunları söyledi: ‘‘Büyükelçiliğin açılışı bölgedeki tüm halklar için güvenlik ve refah konusundaki ortak kararlılığımızı gösteriyor.”

Bahreyn ile İsrail arasındaki normalleşme anlaşması da BAE, Fas ve Sudan’ın imzaladığı “İbrahim Anlaşmaları” arasında yer alıyor.

Ürdün Sınırına Bariyer İnşa Ediliyor

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, geçen Pazar günü yaptığı açıklamada, Mısır sınırına yapılan bariyerin benzerinin Ürdün sınırına da sızmaları önlemek amacıyla yapılacağını söyledi. Netanyahu’ya göre Mısır sınırına inşa edilen bariyer, güney sınırına sızmayı durdurmayı başardı ve Afrika’dan ‘‘İsrail’i yok edecek’’ bir milyondan fazla kişinin ülkeye gelmesinin önüne geçti. Netanyahu, İsrail’deki göç işleriyle ilgilenen bir bakanlık komitesiyle yaptığı toplantıda, polisle Eritre’den gelen göçmenler arasında yaşanan şiddetli çatışmaların ardından Afrikalı göçmenleri İsrail’den sınır dışı etme niyetini açıkladı.

Cumartesi öğleden sonra Tel Aviv’in güneyinde hükümet yanlısı ve karşıtı Eritreli göçmenler arasında şiddetli çatışmalar yaşandı. Yaşanan olaylarda 15’i ağır toplamda 150 kişi yaralandı. Ayrıca çatışmalarda 30’a yakın polis de yaralandı. İsrail’deki Eritreli göçmen sayısının 18.000 civarında olduğu tahmin ediliyor. Bu göçmenlerin çoğu yıllar önce Mısır’ın Sina Yarımadası’ndan düzensiz bir şekilde İsrail’e gelmiş ve büyük bir kısmı da Tel Aviv’in yoksul mahallelerine yerleşmişti.

İRAN & IRAK

Tahran ve Bağdat Ortak Demiryolu Bağlantısını Başlatıyor

İran ve Irak, geçen cumartesi günü, 2014’te imzalanan kalkınma anlaşmasından neredeyse on yıl sonra, iki ülkeyi birbirine bağlayacak bir demiryolu hattı üzerindeki çalışmanın resmen başladığını duyurdu. Proje daha önce IŞİD’in Irak’ta yayılması sonrasında ani bir şekilde durdurulmuştu. Bu demiryolunun nihai hedefi, Tahran’ın desteklediği sözde “direniş ekseninde” yer alan ülkeler arasında önemli bir ulaşım rotası oluşturarak İran’ı Suriye’nin Akdeniz kıyılarına bağlamaktır. Demiryolu İran sınırındaki Şalamçeh’i Irak’ın güneydoğusundaki Basra’ya bağlayacak ve hem yolcu alacak hem de kargo hizmetleri sunacak. Bunun yanında projenin özellikle İranlı hacıların Irak’taki kutsal yerlere hareketini kolaylaştırması hedefleniyor.

Jeopolitik açıdan bu demiryolu İran ve Irak için büyük önem taşıyor. Özellikle Tahran bunu bölgesel nüfuzunu sağlamlaştırmanın bir yolu olarak görüyor. Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin yönetimi altında İran, ulusal ağını genişletmek ve bölgesel bağlantı kabiliyetini geliştirmek için aktif olarak çok sayıda demiryolu projesi yürütüyor. Bu arada İran, sert yaptırımların ortasında, ulaşımın iyileştirilmesi ve ticaretin artması gibi faydalardan yararlanarak kendisini hayati ulaşım yollarının merkezinde konumlandırabilir.

TUNUS

Tunuslu Yetkililer Kıdemli Muhalefet Yetkililerini Tutukladı

Tunus’un ana muhalefet partisi Ennahda, salı günü yaptığı açıklamada, iki üst düzey yetkilisinin tutuklandığını duyurdu. İlk olarak Ennahda’nın Başkan Yardımcısı ve Geçici Başkanı Munzir el-Venisi gözaltına alındı. Kısa bir süre sonra da partinin Şura Konseyi Başkanı Abdülkerim Haruni ev hapsine alındı. El-Venisi’nin tutuklanması, parti yetkililerini partiyi kontrol etmeye çalışmakla ve yasadışı fon almakla suçladığını gösteren sızdırılmış bir ses kaydıyla bağlantılı. El-Venisi ses kaydının sahte olduğunu savunuyor. Haruni, İçişleri Bakanı’nın aldığı bir kararla geçen cumartesi gününden bu yana ev hapsinde tutuluyor. Resmi sayfasında yayımlanan bir açıklamada Ennahda, El-Venisi’nin serbest bırakılması çağrısında bulunarak partiye ve liderlerine zarar vermeyi amaçlayan bir karalama kampanyasının ortasında Venisi ile dayanışma içerisinde olma sözü verdi.

Bu olay, tamamı muhalefetteki siyasileri, medya figürlerini ve Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said’i yolsuzluk ve diğer siyasi problemlerle suçlayan aktivistleri hedef alan ve yıl boyunca süren bir dizi tutuklamanın sonuncusu. Bu yıl polis, Ennahda partisi lideri ve Kays Said’i yüksek sesle eleştiren Raşid Gannuşi’yi tutuklamıştı. Hükümet ayrıca Ennahda ofislerinde toplantı yapılmasını yasakladı ve tüm parti tesislerini kapattı. Ennahda, Kays Said’in diktatörlük kurma girişiminde bulunduğunu iddia ediyor.