Bu yazı İngilizce’den tercüme edilmiştir.

Giriş: Hükümetlerin COVID-19 salgınını yönetmedeki rolü, diğer önemli etkenlerle beraber her ülkede ortaya çıkan sonuçları belirlemektedir.[i] Bu analizde hükümetlerin son yıllarda sağlık sektörüne yaptıkları müdahalelerin hükümetlerin koronavirüs kriziyle mücadele kapasitesini ne şekilde etkilediği ve gelecekte ortaya çıkabilecek benzer krizlerle mücadele becerilerini nasıl etkileyebileceğini mercek altına alınmaktadır.  

Sağlık sektöründe kısa vadeli devlet müdahalesinden daha fazlasına ihtiyaç vardır. Sorunların çözümü için müdahalelerin uzun vadeli ve hedef odaklı olması gerekmektedir. Ancak hükümetlerin yaptığı müdahalelerin şekillenmesinde bazı etkenler önemli bir rol oynamaktadır. Bunlar arasında, ilgili devletin daha önceki salgınlarla mücadele tecrübesinin bulunup bulunmadığı ve politik ekonomisi de yer almaktadır.

Bu analizde, Orta Doğu ve Kuzey Afrika’da yer alan üç ülke (Mısır, Suudi Arabistan ve Türkiye) karşılaştırmalı olarak ele alınacaktır. Bu analizde, hükümetlerin bu kriz karşısında attığı adımlar karşılaştırılarak, politik ekonominin ve sağlık sektöründeki benzer deneyimlerin, ülkelerin koronovirüse karşı nasıl mücadele ettiğini belirlemede önemli bir rol oynadığı iddia edilmektedir.

Söz konusu ülkeler arasında rejim tipi, sosyo-ekonomik yapı ve hükümetlerin sağlık sektöründe oynadığı roller bakımından büyük farklılıklar bulunmaktadır. Nitekim, bu roller ilgili ülkelerin, kriz yönetim kapasitelerini ve koronavirüse karşı attıkları adımları etkilemiştir.

Kriz hala tüm boyutlarıyla ortaya çıkmadığı için hükümetlerin attıkları adımların objektif bir değerlendirmesini yapmak henüz erkendir. Fakat, hükümetlerin verdikleri karşılıkların izinin sürülmesi ve bunların karşılaştırılması, koronavirüs krizinin yönetimi açısından uygulanabilecek en iyi politikalar ve stratejilere dair somut delillere ulaşmak için kullanışlı bir strateji olacaktır.

Geleneksel olarak hükümetlerin sağlık sektörüne müdahalesi üç şekilde olmaktadır: Finanse etmek, düzenleme yapmak ve hizmet sağlamak. Hem toplum hem de özel sektör, sağlık sistemlerinin inşa edilmesine çeşitli katkılarda bulunmaktadır.  Öte yandan, hükümetlerin sağlık sektörüne müdahale etmesi her halükârda gerekli olmasına rağmen bu müdahalenin boyutu ve içeriği ülkeden ülkeye değişiklik gösterebilmektedir.[ii]

[i] Hannah Beech ve diğerleri, “The Covid-19 Riddle: Why Does the Virus Wallop Some Places and Spare Others?” The New York Times, 3 Mayıs 2020, https://www.nytimes.com/2020/05/03/world/asia/coronavirus-spread-where-why.html.

[ii] Heinz Rothgang, Mirella Cacace, Simone Grimmeisen ve Claus Wendt. “The Changing Role of the State in Healthcare Systems,” European Review 13, no. S1 (17 Mart 2005): 187–212. https://doi.org/10.1017/S1062798705000256.