Mehmet Emin Cengiz
Bedir Mulla Rashid(Bu metin İngilizce orijinal versiyonundan tercüme edilmiştir.)
Özet: Mayıs 2021’de Suriye’de yapılan başkanlık seçimlerinin ardından PYD öncülüğündeki Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi (KDSÖY) kontrolü altındaki topraklarda protestolara tanık oldu. Kötüleşen ekonomik yaşam standartlarının yanı sıra Suriye Demokratik Güçleri’nin uyguladığı zorunlu askerlik özellikle Arap yoğunluklu bölgelerde insanların protestolar düzenlemesine neden oldu. Kuzeydoğu Suriye’deki kötü yaşam standartları ve güvenlik sorunlarının yakın zamanda tersine dönme ihtimali pek olmadığı için KDSÖY kontrolündeki Arap yoğunluklu bölgeler, Suriye rejiminin kışkırttığı aşiret direnişine tanık olabilir. Bu uzman görüşü, KDSÖY bölgelerindeki gelişmeleri ve Kuzeydoğu Suriye’de sahadaki farklı aktörler arasında sürekli değişen dinamikleri göz önünde bulundurarak, KDSÖY’nin önümüzdeki dönemde baş etmek zorunda kalabileceği bazı siyasi ve güvenlik senaryolarını sunuyor.
Giriş
Esas olarak Demokratik Birlik Partisi (PYD) liderliğindeki Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi (KDSÖY) tarafından yönetilen bölgeler uzunca bir süredir siyasi ve ekonomik olarak çalkantılı zamanlar yaşıyor. Sahadaki kötü gidişat özellikle Mayıs 2021’de gerçekleşen Suriye başkanlık seçimlerinden sonra daha da kötüleşti. Farklı muhalif oluşumların düzmece[i] olarak nitelediği başkanlık seçimlerinin ardından, yıllardır zayıf noktası olan Arap nüfuslu bölgeler dahil KDSÖY’nin farklı parçalarında protestolar patlak verdi. Şeddadi ve Menbic[ii] gibi Arap yoğunluklu bölgelerde KDSÖY’nin iç güvenlik gücü olan Asayiş’in protestolara müdahalesinden sonra can kayıpları[iii] yaşandı. Protestocuların özellikle kötü ekonomik yaşam standartları ve YPG öncülüğündeki Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) 2014’ten beri yürürlükte olan zorunlu askerlik uygulaması yüzünden sokaklara indiği biliniyor.
Kuzeydoğu Suriye’deki durum gittikçe daha da umutsuz bir hâle gelirken, Suriye iç savaşında yer alan farklı aktörler ülkenin siyasi, askeri ve güvenlik durumunu şekillendirmeyi amaçlıyor. Suriye’de siyasi statükosunun gelecek dönemde sürmesi beklenirken ülkenin güvenlik ve askeri atmosferi giderek daha muğlak bir hâle bürünüyor. KDSÖY’nin geleceğini ilgilendiren senaryolar içinse farklı aktörlerin bu alana müdahale etmek istemeleri nedeniyle durumun Suriye’nin geri kalanından daha karmaşık olduğu söylenebilir.