Hassan ImranÖzet: İki devletli çözüm ve İsrail ile Filistin’in ayrılmasına dair mantık yaygın bir şekilde miadı dolmuş olarak değerlendirilmeye başlandı ve Oslo Görüşmeleri ve devamındaki müzakerelerle birlikte gözden düşmüş olan tek devlet mantığının yeniden ortaya çıktığına şahit olduk.[i] Bu makale bu önerilerden bazılarının (iki-ulusluluk, uzlaşmacılık, çok-kültürlülük ve konfederalizm) teorik çerçevelerini açıkladıktan sonra bunları Kudüs ve mülteci konusu ve önerenlerin siyasi konumu gibi temel tartışma konularına sundukları çözümlere göre dört kategoriye ayırıyor. Makale dört kategorilik bir bölümlendirme öneriyor: birincisi, İsraillilerin Filistinli kimliğini yok edip Yahudilerin birinci sınıf, Arapların ise en iyi ihtimalle ikinci veya üçüncü sınıf vatandaş olduğu Tek İsrail Devleti statükosunun pekiştirilmesini amaçlayan asimilasyon önerileri; ikincisi, aynı toprakları paylaşırken her bir topluluğun kimliğini ayrı olarak sürdürmesini hedefleyen konfederal öneriler; üçüncüsü, iki halkın kimliklerini birleştirip yeni bir ortak kimlik inşasını öneren üniter devlet önerileri ve son olarak Britanya’nın 1939 Beyaz Belge’de tutulmayan sözlerine ve FKÖ’nün asli tutumu olan Araplar (ister Müslüman isterse Hristiyan olsun) ve Yahudiler için ortak Tek Filistin Devleti fikrine dayanan hakiki Filistin önerileri. Daha sonra bu çözümleri çeşitli kriterlerle inceleyerek devam eden makale, son olarak olayların mevcut akışının genel bir okumasına dayanarak muhtemel senaryoları ele alıyor.
[i] Bkz. Edward Djerejian, Marwan Muasher, Nathan Brown. (2018). Two States or One? Reapprising the Israeli-Palestinian mpasse. Washington: Carnigie, Baker Institute.